Hoofdstuk 1. Wat is Stalking?

Bron:

Internet. 'Victim Services'. http://www.ccon.com/stalkvictim/resources.html

Linkpage.

Nederlandse vertaling:

Volgens de Amerikaanse wetgeving is Stalking een ernstig misdrijf. Stalking is het opzettelijk en willens en wetens, herhaaldelijk achtervolgen en lastigvallen van een persoon, zodanig dat deze persoon vreest voor zijn eigen veiligheid.
Stalkers proberen, vaak met succes, om macht en controle uit te oefenen op een ander persoon. Stalkers hebben een emotionele obsessie die zij richten op het slachtoffer en nemen hun toevlucht tot Stalking als een manier om met het slachtoffer in contact te blijven.

De meeste Stalkers hebben voorafgaand aan het Stalken een 'relatie' gehad met het slachtoffer. Uit een onderzoek uit New York blijkt dat 58% van de Stalkers een relatie had met het slachtoffer. 13% had een intieme relatie, 13% waren Stalkers die hun obsessie richtten op beroemdheden, 8% kende het slachtoffer voorheen niet, en in 8% van de gevallen was de relatie tussen Stalker en slachtoffer onbekend.

De wettelijke definitie van Stalking is vastgelegd in de staatswetten. Deze wetten varieren per staat, maar de meeste staten definiëren Stalking als bepaald gedrag dat veroorzaakt dat een persoon vreest voor zijn veiligheid.
De term Stalking wordt echter gewoonlijk gebruikt om gedrag aan te duiden dat gericht is op een bepaald persoon, zoals lastigvallen en bedreigen van die persoon.
Maar de variaties in het gedrag van Stalkers worden alleen begrensd door hun inventiviteit en creativiteit . Het volstaat te zeggen dat praktisch elk ongewenst gedrag dat direct of indirect een bedreiging inhoudt en angst bij het slachtoffer veroorzaakt, Stalking genoemd kan worden.

Is Stalking een nieuw fenomeen?

Nee, de geschiedenis van Stalking gedrag is zo oud als de geschiedenis van de mens. Stalking is er altijd geweest. Wat nieuw is, is dat tot voor kort Stalking nooit als een apart omschreven afwijkend gedrag werd beschouwd.
Aan het eind van de tachtiger jaren en het begin van de negentiger jaren trokken een aantal Stalking zaken in de V.S. de aandacht van de media en van politici. In deze gevallen ging het bijna zonder uitzondering om beroemdheden. O.a. werd in 1989 Rebecca Schaeffer, actrice in de televisieshow 'My Sister Sam' doodgeschoten door John Bardo, een geobsedeerde fan die haar al twee jaar achtervolgde. Pas toen begon men de term Stalking te gebruiken om dergelijk gedrag te beschrijven.

Vanaf toen werd Stalking tot een regelmatig onderwerp in de media. Sinds het uitkomen van films als Fatal Attraction, Cape Fear, Sleeping with the Enemy, is Stalking in de V.S. een veelbesproken term.

Wat doen Stalkers?

Stalkers proberen angst te veroorzaken en vaak genoeg lukt dat. Sommigen volgen hun slachtoffers overal, anderen proberen telefonisch te communiceren, of via een fax of email, of door het steeds weer sturen van ongewenste brieven of kadootjes. Sommige Stalkers verschijnen steeds weer bij het huis of de werkplek van het slachtoffer, ze breken in en vernielen huisraad, of andere eigendommen van het slachtoffer. Sommige doen al het bovenstaande. In extreme gevallen resulteert Stalking in verkrachting of moord.

Wie zijn de Stalkers?

Demografisch

Stalking is een sekse-neutraal misdrijf, met zowel mannelijke als vrouwelijke daders en slachtoffers. Toch zijn de meest Stalkers mannen. Statistieken geven aan dat in 75 tot 80% van alle Stalking gevallen het gaat om mannen die vrouwen achtervolgen. De daders zijn gemiddeld tussen de 25 en 45 jaar oud. De meesten zijn normaal tot hoogbegaafd. Ze komen uit alle lagen van de bevolking en in hun sociaal-economische achtergrond zijn geen gemeenschappelijke kenmerken te vinden. Eigenlijk kan iedereen een Stalker worden, zoals ook iedereen een slachtoffer kan worden.

Psychologisch- en Gedrags profiel van Stalkers:

Ongelukkig genoeg, is er niet één enkel psychologisch- of gedragsprofiel bij Stalkers te onderkennen. Eigenlijk zijn alle deskundigen van mening dat alle Stalkers verschillend zijn. Dit maakt het heel moeilijk, niet alleen om het gedrag in eencategorie onder te brengen, maar dubbel zo moeilijk om effectieve strategieën te ontwikkelen om dergelijk gedrag aan te pakken.
Forensische psychologen (die het criminele gedrag bestuderen) zijn nog maar net begonnen om de psyche en de motieven van een Stalker te onderzoeken. Deze psychologen hebben inmiddels onderscheid kunnen maken tussen twee brede categorieën van Stalkers en Stalking gedrag: "Love Obsession" and "Simple Obsession."

Love Obsession Stalkers.

De meerderheid van de Love Obsessional stalkers lijden aan een geestesstoornis, meestal is dit schizofrenie of paranoia. Afgezien daarvan vertonen ze bijna allemaal denkpatronen en gedrag dat gebaseerd is op wanen. Omdat de meeste Stalkers niet in staat zijn op een conventionele en sociaal acceptabele manier relaties aan te gaan, zijn zij aangewezen op relaties met personen die zij nauwelijks kennen, of zelfs relaties die enkel in hun fantasie bestaan. Zij verzinnen fictie, scenario's waarin hun onwillige slachtoffers de hoofdrol spelen als hun 'liefdes'-object . Daarna proberen ze het fictieve scenario, de plot, werkelijkheid te laten worden.
De vrouw die David Letterman (Amerikaanse televisie presentator) al vijf jaar achtervolgd, is er van overtuigd dat zij zijn echtgenote is. Talloze keren is ze aangetroffen op het privé terrein van Letterman, werd gearresteerd omdat zij in zijn auto reed, en stond veelvuldig met haar kind op zijn stoep, steeds weer bewerend dat zij met hem getrouwd was.

Love Obsessional Stalkers proberen niet alleen hun fantasieën uit te leven, maar proberen ook hun slachtoffers te dwingen de hun toebedeelde rol te spelen. Zij zijn ervan overtuigd dat het hun zal lukken de liefde van het slachtoffer te winnen. Ten koste van alles proberen Stalkers een positieve relatie te ontwikkelen met hun slachtoffer. Als het slachtoffer weigert hierin mee te gaan, en weigert een rol te spelen in hun fantasie, kan de Stalker proberen het slachtoffer hiertoe te dwingen met behulp van dreigementen en intimidatie. Als dit niet het beoogde effect heeft gaan sommige Stalkers over tot geweld. Als zij niet een positieve rol kunnen spelen in het leven van het slachtoffer, dan maar een negatieve rol. Sommigen gaan zelfs zo ver dat zij hun slachtoffer doden in een verwrongen poging zich voor altijd teverbinden met het slachtoffer. Dat overkwam Rebecca Schaeffer, de jonge actrice uit de televisie serie My Sister Sam.

Simple Obsession Stalkers

De tweede categorie beslaat ongeveer 70 tot 80 procent van alle Stalking-gevallen, en onderscheidt zich door het feit dat vóór het Stalking-gedrag inzette, er een persoonlijke (romantische) relatie bestond tussen dader en slachtoffer.

Eigenlijk vallen alle gevallen van huiselijk geweld in combinatie met Stalking in deze rubriek. Zo ook de gewone vriendschappelijke relaties die uitlopen op Stalking, de zogenaamde Fatal Attraction-gevallen, genoemd naar de gelijknamige film.
Terwijl deze Stalkers niet lijden aan een geestesstoornis, is het wel duidelijk dat zij aan een persoonlijkheidsstoornis lijden. Een forensisch psycholoog heeft geprobeerd enkele overeenkomsten in persoonlijkheidstrekken en het gedrag te onderscheiden vandeze categorie Stalkers.

Kenmerken Simple Obsession Stalkers:

  • Vertonen sociaal onaangepast en ongerijmd gedrag.
  • Zijn emotioneel onvolwassen.
  • Lijden aan gevoelens van machteloosheid.
  • Zijn niet in staat op een sociaal acceptabele manier relaties aan te gaan.
  • Zijn jaloers, grenzend aan paranoia.
  • Zijn extreem onzeker over zichzelf en hebben een lage zelfwaardering.
De zelfwaardering van Simple Obsession Stalkers is vaak nauw verbonden met de relatie met hun 'partner'. In veel gevallen houden deze Stalkers hun zelfwaardering kunstmatig in stand door hun 'partner' te domineren en te intimideren. Door macht uit te oefenen overwinnen zij voor een gedeelte hun gevoelens van machteloosheid. In extreme gevallen proberen dergelijke persoonlijkheden elk aspect van iemands leven te beheersen.
Dit gedragspatroon wordt levendig beschreven in de film Sleeping with the Enemy, waar de antagonist overgaat tot intimidatie en geweld als een middel om het leven van het slachtoffer totaal te beheersen.

Omdat het slachtoffer letterlijk de voornaamste bron vormt voor de zelfwaardering van de dader, is het zijn grootste angst het slachtoffer te verliezen. Zijn zelfwaardering is zo nauw verbonden met het slachtoffer dat wanneer hij deze verliest, hij zijn eigen leven geen waarde meer toekent.
Het is precies deze dynamiek die Simple Obsession Stalkers zo gevaarlijk maakt. In de meest acute gevallen zijn dit soort Stalkers niet te stoppen in hun pogingen het verloren gewaande 'bezit' terug te winnen, en op die manier weer een eind in hun gedaalde zelfachting te stijgen.

Zoals in de meeste gevallen van huiselijk geweld zijn de meeste Stalkers het gevaarlijkst op het moment dat zij daadwerkelijk voor het eerst van hun 'krachtbronnen' verstoken raken. Met andere woorden, op het moment dat slachtoffers besluiten zichzelf fysiek te verwijderen uit de buurt van de Stalker door de relatie te beëindigen.

Inderdaad zijn de Stalking-gevallen die voortkomen uit situaties van huiselijk geweld de meest gebruikelijke en potentieel de gevaarlijkste. Slachtoffers van huiselijk geweld die de relatie met hun partner verbreken lopen 75 procent meer risico om gedood te worden.

Stalking-gedrag is zo divers als de Stalkers zelf. Toch beginnen gedragsdeskundigen patronen te ontdekken in de kringloop van geweld die de daders doorlopen.

Gedragspatronen van Stalkers

Stalking-gedragspatronen vertonen veel gelijkenis met de patronen die bekend zijn van gevallen van huiselijk geweld. Het patroon wordt gewoonlijk getriggered als de avances van de Stalker gefrustreerd worden. Ongeacht of het zijn bedoeling is een bestaande relatie te laten continueren terwijl de 'partner' dit niet wenst, of dat hij een totaal nieuwe relatie wil aangaan.
De Stalker kan proberen het slachtoffer het hof te maken door bloemen, bonbons en liefdesbrieven te zenden, in een poging zijn liefde te bewijzen. Hoe dan ook, als het slachtoffer de ongewenst avances afwijst, gaat de Stalker over tot intimidatie. Deze pogingen tot intimidatie nemen vaak een begin in de vorm van onredelijke, jaloerse indringing in het leven van een slachtoffer. Vaak nemen deze contacten in regelmaat toe en worden steeds opdringeriger, totdat de contacten verworden tot een vast patroon van lastigvallen, en escaleren in regelrechte bedreigingen. Zulke bedreigingen kunnen direct of indirect geuit worden, of expliciet of impliciet uit het gedrag van de dader blijken. Gevallen die dit nivo bereiken eindigen vaak in geweld met dodelijke afloop.
Stalkers, niet in staat om de macht en controle over hun slachtoffer terug te krijgen, gaan over tot geweld om hun macht over het slachtoffer weer te doen gelden. In sommige gevallen zijn daders bereid hun slachtoffer te doden en daarna zichzelf , in een laatste wanhopige poging hun gevoelens van machteloosheid te bezweren, en hun macht te doen gelden.

De evolutie van het denkpatroon gaat van: 'Als ik maar zou kunnen bewijzen hoeveel ik van je houd', tot 'Ik kan maken dat jij van mij houd', tot 'Als ik je niet kan krijgen, dan zal niemand anders je krijgen'.
Terwijl deze progressie in het gedrag zeer gebruikelijk is, is toch elk geval van Stalking onvoorspelbaar. Sommige stalkers zullen nooit verder gaan dan de eerste fase. Anderen springen zonder waarschuwing van de eerste naar de laatste fase. En sommigen vallen steeds weer terug in een eerdere fase alvorens verder te gaan naar de volgende fase. Het is niet ongebruikelijk dat Stalkers periodes van dreigementen en geweld afwisselen met periodes waarin ze bloemen en liefdesbrieven sturen.
Zo moeilijk als het is om te voorspellen wat de volgende zet zal zijn, zo moeilijk is het ook te voorspellen wanneer de volgende zet gedaan zal worden. Sommige Stalkers zullen overgaan naar de latere fases in een tijdsbestek van een paar weken of zelfs enkele dagen. In andere gevallen zullen Stalkers, ook de gevallen met de meest ernstige afloop, soms maanden of zelfs jaren blijven steken in de eerste fase.
Het is deze onvoorspelbaarheid die het zo moeilijk maakt een effectieve strategie te ontwikkelen.